Bağımsızlık Demokrasi Özgürlük Eşitlik Birlik

Adıgeler’de Aylar

EYLÜL
IОНЫГЪУ (ONIĞU)

(Diğer bir adı: ‘Bjıhap: бжыхьап’ – N. Şora)
Anlatılanlara göre tarladaki ekinin toplanması, harman edilmesi için dokuzuncu ayda yapılan hasatı (Ğajöe – гъажъо) ifade eder. Buna Şapsığlar ‘fığo’ (фыгъо), Kaberdeyler ‘xu’ (ху) der. A. Kornilov’un yazdıklarına göre ‘Çin bu kültürün vatanı ama Avrupa’ya Karadeniz kıyılarından gitti.’
Hasatın (ГЪажъо, фыгъо, ху) Çerkeslerin kadim kültüründe olduğunu şu örnekler anlatmaktadır:
1) Sonraki dönemlerde halkımızın hayatında büyük öneme sahip olan mısırın adı (mısırla Çerkeslerin tanışması darıdan sonradır-çevirenin notu) fı’dan (фы: darı, akdarı) türediğidir.
2) Taneleri olan, başağı olan bütün bitkilere fışha (фышъхьэ: akdarıdan türetilmiş olması muhtemeldir –çevirenin notu) denir.
3) Kıymet verilen yemek davetlerine de konu oluyor: ‘Bir diş fıgu bile yiyemedim’ (фыгукlэ с|уфагъэп) gibi…
4) Şapsığların, hantseguaşe gezdirirlerken söyledikleri şarkılardan en büyük tasalarının tarladaki ekin olduğu anlaşılıyor.
Bu örneklerden yola çıkarak; insanların hayatları için önemli olan tarladaki ekinin hasat zamanı dokuzuncu ayın günlerine denk geldiği için ayın adına “ГЪажъо – фыгъо – ху” denmiş.

ГЪупчъэдэх (Orak çıkarma) – GELENEK – XABZE

Мэшlодз Сэрби’nin (Meşodz Serbi) yazdıklarına göre tarladan, harmandan gelen erkekler ev hanımının boynuna orağı asarlarmış. Sofrayı hazırlayıp herkesin karnını doyurana kadar kadın orağı boynundan çıkaramazmış.
Хамэ lумыф: Bu da geleneklerimizden biridir. Bu geleneğe göre yeni üründen ilk önce en yakın akrabalar yemelidir. Sonrasında ürün verilse de takas yapılsa da sorun değildir.

Yazarın Diğer Yazıları

TARİHTE BU AY

3. Pazar Babalar Günü 08 Haziran 1438 Mısır Çerkes sultanlarından Sultan Barsbay’ın ölümü 12 Haziran 1838 Dağıstan Ahul-Goh Köyü’nün Ruslar tarafından kuşatılması 10 Haziran 1844 Edebiyatçı Negume...

Uzunyayla Tahtaköprü Köyü’nden, Bilge Bahçıvan ve Ahmet Gani Beştan’ın babaları, İnci Neris ve Mustafa Kaan’ın dedeleri Mehmet Beştan vefat etmiştir. Ailesi, yakınları ve sevenlerine sabır dileriz. Tha...

Yazarla sohbet

Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı, Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti’nin 107. kuruluş yılı kapsamında 11 Mayıs'ta “Kafkasya Özgürlük Mücadelesi - Haydar Bammat” kitabının yazarı Cem Kumuk'la...

Sosyal Medyalarımız

4,890BeğenenlerBeğen
1,353TakipçilerTakip Et
4,000TakipçilerTakip Et

Son Yazılar

TARİHTE BU AY

Yazarla sohbet

- Advertisement -spot_img