Amerika’da genellikle resmi bir form doldurduğunuzda, cevap vermek zorunlu olmamakla beraber hangi ırka veya etnik gruba mensup olduğunuz sorulur. Bunun her ne kadar istatistik veri tabanı için toplanan bir bilgi olduğu söylense de bazen masum olmayan amaçlarla sorulabileceğini düşünmeden de edemiyor insan. Amerika’nın ırkçılık konusundaki kirli tarihini göz önüne aldığınızda böyle düşünenleri de garipsememek gerek.
Bu formlarda benim en çok garibime giden şey beyaz ırkın bazen “Caucasian” olarak tanımlanması. Hele ilk kez ABD’ye geldiğimde ve bir formda bu soruyu gördüğümde kafam bayağı karışmıştı. ‘Caucasian’, Kafkas ya da Kafkasyalı kelimesinin İngilizcesi. Kendi kendime “Vay be herhalde Kafkasyalılar burada o kadar geniş bir etnik grup ki forma onlar için özel kategori koymuşlar” diye bile düşünmüştüm gülerek.
İşin aslı tabii ki öyle değil. Ama merak edip sorduğum beyaz arkadaşlar bile niye kendilerine Caucasian dendiğinden bihaber. Peki gerçekte Caucasian ya da Kafkasyalı kelimesi sadece Kafkas dağları bölgesindeki etnik grupları tanımlarken zamanla nasıl olmuş da beyaz ırkı tanımlayan bir kelime haline dönüşmüş? Araştırıp öğrendim ki 18. yüzyılda Blumenbach isimli bir fizyolojist insan ırkını beş kategoriye ayırmış ve bunlardan Kafkas dağları, Karadeniz ve Hazar denizi arasındaki bölgede yaşayan insan grubunu “Caucasian” ırkı olarak tanımlamış. Blumenbach’in teorisine göre Kafkasya bölgesi, insanlığın ilk ortaya çıktığından beri iklimsel değişikliklerden en az etkilenen ve bu yüzden tanrının yarattığı insan fizyolojinin en az değiştiği bir bölge. Belki Blumenbach bu teoriyi ırkçı bir düşünceyle ortaya atmış olmayabilir ama ırkçı beyazların, beyaz ırkın saf ve tanrının dizayn ettiği gibi yaratılmış bir ırk olduğu safsatasına ne yazık ki destek veren bir teori.
Bugün hala Amerika’da beyaz ırkı tanımlamak için kullanılan Caucasian kelimesi ırkçı bir anlam ifade etmiyor ama insanların Kafkasya ile uzaktan yakından hiç bir bağı olmadan kendilerini Caucasian yani Kafkas diye kategorize etmeleri Kafkasya orijinli bir Çerkes olarak bana yine de biraz garip geliyor. Gerçi kendini Kafkas sanan Amerikalı beyaz arkadaşlara gerçek Kafkasyalının onlar değil aslında benim gibi bir göçmen olduğunu söylemek işin biraz da ironisi ve esprili tarafı. Mantıken bakarsak, o formları doldururken de en doğru cevabı biz gerçek Kafkasyalılar veriyoruz zaten, öyle değil mi?
