Leonardo da Vinci’nin annesiyle ilgili yeni bulgular ortaya çıktı

0
399

Rönesans döneminin dâhisi olarak kabul gören ve ressam, heykeltıraş, mimar, biliminsanı, mucit gibi birçok niteliğe sahip olan Leonardo da Vinci’nin kimliğine ilişkin yeni bilgiler gün ışığına çıkıyor.

İtalya’da “Rönesans Edebiyatı ve Uygarlığı” alanında uzman olan Carlo Vecce, ressam Leonardo da Vinci hakkındaki son kitabında, Vinci’nin annesinin köleleştirilmiş Kafkasyalı bir kadın olduğunu iddia etti.

Sputnik’in haberine göre, Napoli Üniversitesi profesörü, bugüne dek Toskanalı bir köylü olduğuna inanılan Da Vinci’nin annesiyle ilgili “Çerkes köleydi… Kafkas Dağları’ndaki evinden alınmış, önce Konstantinopolis (İstanbul), ardından Venedik’te birkaç kez satıldıktan sonra Floransa’ya gelmişti” bulgusuna ulaştığını aktardı.

Vecce, Çerkes kadının İtalya’nın Floransa şehrinde genç bir noter olan Piero da Vinci ile tanıştığını ve çiftin dünyaya gelen oğullarına Leonardo adını verdiğini belirtti. Bu bulguların temelini oluşturduğu “Leonardo’nun Annesi Caterina’nın Tebessümü” isimli yeni roman, Vinci’nin etrafındaki gizem halesine ışık tutma iddiası taşıyor.

Vecce’nin araştırmalarına göre, Caterina Kafkas Dağları’ndan kaçırıldı. Ardından önce Don Nehri yakınlarındaki Azov’a, buradan da Karadeniz üzerinden 1439’da Bizans İmparatorluğu’nun başkenti olan Konstantinopolis’e götürüldü. Da Vinci’nin annesi daha sonra Venedikli tüccarlara satılarak İtalya’ya getirildi.

İtalyan araştırmacı, Leonardo’nun 10 yaşına kadar birlikte yaşadığı annesinden çok etkilendiğini söylüyor.

Vecce, Leonardo da Vinci’nin, Mona Lisa tablosundaki gülümsemeyi de annesinden esinlenerek tuvale aktarmış olabileceğini belirtiyor.

Bulduğu belgelerden birinin bizzat Leonardo’nun babası tarafından yazıldığını öne süren Vecce, belgenin “Caterina’nın özgürlüğünü ve insanlık onurunu geri kazanması için azat belgesi” olduğunu öne sürdü. 1452 tarihli bu belge, Giunti Yayınevi’nin Floransa’daki genel merkezinde düzenlenen basın toplantısında kamuoyunun bilgisine sunuldu.

Roma’daki prestijli Lincei Bilim Akademisi’nin üyesi olan bilim tarihçisi Paolo Galluzzi de Vecce’ye destek verdi ve bu fikrin “açık ara en ikna edici” açıklama olduğunu belirtti. Vinci’nin doğduğu dönemin “modernitenin başlangıcına, modern dünyayı doğuran insanlar, kültürler ve medeniyetler arasındaki alışverişlere” işaret ettiğinin altını çizen Galluzzi bulguların kendisini de şaşırtmadığını ifade etti.


Jineps, Şubat 2019 sayısından: “Amerikalı ünlü gazeteci ve yayıncı Curtis Bill Pepper 15 yıl boyunca Leonardo’nun biyografisiyle ilgili çalıştı ve ‘Leonardo’ adlı kitabını yayımladı. Pepper bu kitapta Leonardo’nun annesinin Çerkes köle Caterina olduğunu iddia etti.”

https://jinepsgazetesi.com/2019/02/da-vincinin-annesi-cerkes-mi/


Leonardo’nun Çerkes kökeni

Rusya Bilimler Akademisi Medeniyet ve Bölgesel Çalışmalar Merkezi kıdemli araştırmacılarından tarihçi Naima Neflyasheva, Leonardo da Vinci’nin annesinin Çerkes olduğuna dair bulgularla ilgili görüşlerini Sovetskaya Adygeya sitesindeki köşesinde yazdı.

Amerikan ve Avrupa, özellikle de İtalyan medyasında bir haftadan beri sansasyonel haberler tartışılıyor. New York’tan Bangkok’a uzanan yelpazede gazeteciler, “Leonardo’nun annesinin sırrı nihayet çözüldü”, “Leonardo’nun annesi kimdi?”, “Leonardo’nun annesi Çerkes bir köle miydi?” gibi ilginç başlıklarla makaleler yayımlıyor. İtalyan kültürünün bir sembolü haline gelen ve yaptığı her şeyde -resim, akışkanlar mekaniği, matematik, fiziki coğrafya, kimya, meteoroloji, botanik ve astronomi- yeteneğini açıkça ortaya koyan Leonardo da Vinci’nin annesinin kim olduğunu dünya nihayet öğrenecek mi?

 

Arşiv bulgusu

Napoli’deki L’Orientale Üniversitesi’nde profesör ve Leonardo’nun çalışmaları konusunda tanınmış bir uzman olan tarihçi Carlo Vecce, Leonardo’yla ilgili yıllardır tekrarlanan bir sorunun cevabını bulmuş gibi görünüyor.

“Il Sorriso di Caterina – La madre di Leonardo (Leonardo’nun Annesi Caterina’nın Tebessümü)” başlıklı tarihi romanının yayımlanmasıyla ilgili 14 Mart 2023’te Floransa’da düzenlenen basın toplantısında Vecce, büyük usta Leonardo’nun annesinin soylu bir Çerkes aileden olduğunu, çocukken Kafkasya’dan kaçırıldığını ve daha sonra köleleştirildiğini gösteren arşiv bulgularını paylaştı: “Leonardo’nun annesi Çerkes kökenli bir kızdı ve hayatının bir döneminde kaçırılıp birkaç kez köle olarak satıldı, ta ki Konstantinopolis’ten (İstanbul) Venedik’e ve oradan da Leonardo da Vinci’nin babasıyla tanıştığı Floransa’ya gelene kadar.”

Profesör Vecce’nin Caterina hakkındaki hikâye için olağandışı bir edebi format seçmesi ilginç. Vecce’ye göre roman, okuyucu kitlesinin daha çok ilgisini çekiyor. Gerçekten de, meşguliyetleri ve modern yaşamın hızıyla yarışan ortalama bir okuyucunun, birçok dipnot ve bilimsel yorum içeren ağır bir çalışmaya hâkim olması pek olası değil. Başka bir etken de, roman biçimindeki anlatıda ana karakterlerin, entrikaların, duyguların ve Rönesans İtalya’sının büyüleyici atmosferinin yer alması… Ancak Vecce, konuyla ilgili akademik bir makale üzerinde de çalışıyor.

Vecce’nin iddiası elbette uzun süre tartışılacak ve destekçileri ile muhalifleri, akademik tartışmalarda birçok kez ağız dalaşına girecek. Leonardo’nun biyografisi konusunda uzman olan, Floransa’daki Galileo Müzesi’nin eski yöneticisi Paolo Galluzzi, The New York Times’ın aktardığına göre, Profesör Vecce’nin kitabının karakterlere kişilik, görüntü ve tutku kazandırdığını söyledi. Yani bilimsel metinlerde bulunamayan her şeyi… Galluzzi’ye göre, Vecce tarafından toplanan belgeler, “tartışmayı kışkırtmaya” yönelik ve “bu bir hipotez” olsa bile ikna edici.

 

Biyografik ayrıntılar

Usta sanatçının annesinin biyografisinin bazı detayları uzun zamandır biliniyor. Adı Caterina’ydı, 15 Nisan 1452’de genç bir Floransalı noter olan Piero da Vinci’den gayrimeşru bir çocuk doğurdu. Çocuk, Leonardo adıyla vaftiz edildi. Sanatçının doğum kaydı, Vinci şehrinde… Geleceğin büyük ustası, Floransa’dan yaklaşık 30 mil uzaklıkta yer alan, dünyanın en büyük Fransisken kilisesi olan Santa Croce Kilisesi’nde vaftiz edildi.

Araştırmacılar, uzun süre sanatçının annesinin kim olduğunu çözemedi. Varsayımların kapsamı oldukça genişti – bazıları Caterina’nın gençken öksüz kalan ve küçük erkek kardeşiyle birlikte Vinci Belediyesi yakınlarındaki büyükannesinin evinde yaşayan Toskanalı bir köylü kadın olduğuna inanıyordu. Diğer araştırmacılar onun Yahudi ve hatta Çin kökenleri hakkında yazdılar.

 

Belgedeki bilgiler

Profesör Vecce roman üzerinde çalışırken, Floransa Devlet Arşivleri’nde Leonardo’nun babası tarafından el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış bir belge buldu. Profesör Vecce tarafından bulunan belge, Leonardo da Vinci’nin doğumundan yaklaşık altı ay sonra, 1452 sonbaharına tarihleniyor.

Bu, bir köle kızın azat edişme belgesi: “F ilia Jacobi eius schiava seu serva de partibus Circassie”. Caterina adlı bir Çerkes köleye, Karadeniz bölgesinden köleleri olan “Floransalı maceracı” Ginevra d’Antonio Redditi’nin karısı Donato di Filippo di Salvestro Nati tarafından kölelikten azat edildiği kaydedilmiş.

NBC News’a konuşan Vecce, “Bu belgeyi gördüğümde gözlerime inanamadım. Onun yurtdışından getirilen bir köle olduğu teorisine hiçbir zaman fazla itibar etmedim. Bu noter tasdikinde adı geçen Caterina’nın Leonardo’nun annesi olmadığını aylarca kanıtlamaya çalıştım ama sonunda bulduğum tüm belgeler bunu doğruladı ve kanıtlara teslim oldum” diyor.

Belgenin özellikle Leonardo’nun annesiyle ilgili olduğuna dair kanıtlar, Leonardo’nun babasının Caterina ile tanışma tarihinin izini sürmeyi mümkün kılan diğer belgelerle destekleniyor.

Vecce, gazetelerden birine verdiği röportajda şunu söylüyor: “O zamanlar birçok köleye Caterina deniyordu. Ancak bu, Piero’nun noterinin uzun noterlik kariyeri boyunca yazdığı Caterina adlı bir köleyi serbest bırakmaya dair tek belgeydi” dedi. Dahası, belge küçük hatalarla dolu, belki de onu yazarken gergin olduğunun bir işareti, çünkü başka birinin kölesinden çocuk sahibi olmak suçtu. Belge, Caterina’yı köleyken seven, Leonardo’nun babası olan ve özgürlüğünü kazanmasına yardım eden adam tarafından imzalandı.”

Bir Çerkesin Floransalı olmasıyla ilgili haberlerin, ortaçağ Çerkesya tarihiyle ilgilenen biliminsanlarında şüphe uyandırmayacağına inanıyorum: 15. yüzyılda Karadeniz bölgesinde Venedik ve Ceneviz satış noktaları faaliyet gösteriyordu. Floransa’da genç kadınlar hizmetçi, eğitimci, cariye olarak piyasada talep görüyordu. Bu talebi karşılayacak maceraperestler her zaman olmuştur, hiç şaşırtıcı değil.

Daha sonra, arşiv belgelerinin ifade ettiği gibi özgürlüğüne kavuşan Caterina, Antonio Butti ile evlendi ve Vinci yakınlarında yaşadı; dört kız ve bir erkek olmak üzere beş çocuk daha doğurdu.

Vecce, geçen günlerde Milano’da, University of the Sacred Heart – Kutsal Kalp Katolik Üniversitesi’ndeki şapelin mahzeninde eski mezarlara ait insan kemiği kalıntılarının bulunduğunu söyledi. Belki de Vecce, bunların 1494’te Milano’da oğlu Leonardo’nun kollarında ölen ve oraya gömülen Caterina’nın kalıntıları olduğunu düşünüyor.

Çerkesya’da doğmak, esir alınıp kaçırılmak, kendini Floransa’da bulmak ve büyük Leonardo da Vinci’nin annesi olmak… Tüm bunlar onun için neydi?: Kişisel bir trajedi mi yoksa “saygınlığını yitirmeden zorlukların üstesinden gelmek” denen şey mi?

Leonardo’nun esrarengiz annesiyle ilgili bir kitabın basın bildirisinde, “Emin olabileceğimiz bir şey var” diye başlayan bir yazı var: “Leonardo’nun annesi ona yaşamla doğaya karşı saygı ve hürmet, ayrıca da tükenmez bir özgürlük tutkusu aktardı.”

 

Çeviri: Serap Canbek

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz