Mavera-i Ürdün Emirliği 1921 yılında kuruldu. Britanya’nın tanımasıyla emirlik, 25 Mayıs 1923 tarihinde bağımsızlığına kavuştu. Londra ile uzun ve zorlu müzakereler neticesinde 20 Şubat 1928’de Anglo-Ürdün Antlaşması imzalandı. Antlaşma manda ve anayasal Ürdün hükümetinin koşullarını belirledi. Belge aynı zamanda hükümet ve parlamentoya kısıtlar getiriyordu. Bir yandan da Prens Abdullah’ın keyfi kararlar almasının önüne geçiyordu.
Anglo-Ürdün Antlaşması’nın bir sonucu olarak 16 Nisan 1928’de Temel Yasa (Basic Law) oluşturuldu. Temel Yasa ülkeyi yönetmesi için devlete anayasal meşruiyet sağlıyordu. Bu adımın ardından, ülkenin ilk yasama organının (Legislative Council) oluşturulması için 17 Haziran 1928 tarihinde Seçim Yasası çıkarıldı.
Mavera-i Ürdün Emirliği’nin ömrü süresince (1923-46) -ilki 1929 yılında olmak üzere- beş tane Yasama Konseyi seçildi.
Birinci Yasama Konseyi: 2 Nisan 1929-9 Şubat 1931 tarihleri arasında görev yaptı. Seçilmiş Çerkes temsilciler (HABJOKA) Said el-Müfti ve (GİRANDOKA) Şemseddin Sami idi.
İkinci Yasama Konseyi: 10 Haziran 1931-10 Haziran 1934 tarihleri arasında görev yaptı. Seçilmiş Çerkes temsilci (HUVAJ) Hüseyin Yusuf Havaja idi. Balka mıntıkasından seçilmişti. Konseyde iki de atanmış Çerkes temsilci vardı. Bunlardan biri Ömer Hikmet idi. İlk kabinede Adalet Bakanı olarak görev yapmış, dolayısıyla ikinci Yasama Konseyi’ne atanmış üye olarak katılma hakkını kazanmıştı. Diğer atanmış Çerkes temsilci ise (HABJOKA) Said el-Müfti idi. 18 Ekim 1933 tarihinde kurulmuş kabinede görev yaptığı için konseye atanmış üye olarak katıldı.
Üçüncü Yasama Konseyi: 16 Ekim 1934-16 Ekim 1937 tarihleri arasında görev yaptı. Konseyin iki seçilmiş Çerkes temsilcisinden biri Esad el-Halil, diğeri ise (HABJOKA) Fevzi el-Müfti idi. Konseyin atanmış Çerkes temsilcisi (HABJOKA) Said el-Müfti idi. Said Bey kabinede görev yaptığı için atanmış üye olarak Üçüncü Yasama Konseyi’ne girdi.
Dördüncü Yasama Konseyi: 16 Ekim 1937-16 Ekim 1940 tarihleri arasında görev yaptı. Konseyin görev süresi, 16 Ekim 1942’de sona erecek şekilde, iki yıl uzatıldı. Seçilmiş Çerkes temsilcilerden biri Şevket Hamid idi. Hamid 6 Eylül 1941’de mutasarrıflık görevine atandığı için yerine Ömer Hikmet geldi. Diğer seçilmiş Çerkes temsilci (HUVAJ) Hüseyin Yusuf Havaja idi. Konseyin atanmış Çerkes temsilcisi (HABJOKA) Said el-Müfti idi. Said el-Müfti kabinede bakan olduğu için konseye atanmış üye olarak girdi. Bir başka atanmış temsilci Ömer Hikmet idi. Hikmet 25 Eylül 1940-27 Temmuz 1941 tarihleri arasında görev yapan kabinede ticaret ve tarım bakanı olarak bulunduğu için Dördüncü Yasama Konseyi’ne atanmış üye olarak katıldı.
Beşinci Yasama Konseyi: 20 Ekim 1942-20 Ekim 1945 tarihleri arasında görev yaptı. Konseyin görev süresi, 20 Ekim 1947’de sona erecek şekilde, iki yıl uzatıldı. Seçilmiş Çerkes temsilciler (HABJOKA) Fevzi el-Müfti ve (HUVAJ) Hüseyin Yusuf Havaja idi. Atanmış Çerkes temsilci (HABJOKA) Said el-Müfti kabinede iki dönem görev yaptığı için (15 Ekim 1944-18 Mayıs 1945 ve 19 Mayıs 1945-1 Şubat 1947) Beşinci Yasama Konseyi’ne atanmış üye olarak girme hakkına sahip oldu. Bir başka atanmış Çerkes temsilci Abbas Mirza idi. Mirza, 4 Şubat 1947-27 Aralık 1947 tarihleri arasında görev yapan kabinede içişleri bakanı olarak yer aldığı için konseye atanmış üye olarak katıldı.
Kaynakça:
“The Hashemite Kindom of Jordan: The Parliament” sayfası
