Adıgeler’in hayvanlar içinde en çok değer verdikleri attır. Adıgeler için at vaz geçilmez bir hayvandır.
At koşum hayvanı olarak kullanıldığı gibi, günün koşullarına göre, güç ve zor şartlar altında varlıklarının ve genel kültür anlayışlarının devamı için Adıgeler at üstünde savaşmak zorunda kalmışlardır.
Bu nedenle her Adıge ailesinin kapısında muhakkak at bulunurdu. Adıgeler için en sevimsiz hayvan eşektir. Adıge ailesi kolay kolay kapısında eşek tutmaz. Kapısında eşek bulunanlara, ‘attan indi eşeğe bindi’ diyerek takılırlar.
Genellikle her Adıge ailesinin kapısında başta at olmak üzere muhakkak büyükbaş ve küçükbaş hayvan bulunurdu. Adıgeler, kapısında hayvan bulunmayan aileyi haneden saymazlardı.
Konu ile ilgili olarak günümüze kadar söylene gelen bir hikaye vardır:
Çocukları ile sohbet eden baba, en büyük oğluna sorar.
-Oğlum, köyümüzde kaç hane vardır?
Büyük oğul birkaç rakam verir. Baba;
-Bilemedin oğlum, der ve ikinci oğluna aynı soruyu sorar.
O da abisi gibi bir iki rakam verir. Baba ikinci oğluna da;
-Sen de bilemedin oğlum, der.
Sıra en küçük kardeşe gelir. Baba, küçük oğluna aynı soruyu sorar.
Küçük oğul;
-Baba, kapısında hayvan olmayanları haneden sayacak mıyız? diye sorar.
Baba;
-Saymana gerek yok oğlum sen kazandın, der.
(Kıssadan hisse)
Görülüyor ki kapısında hayvan olmayanları, o dönemlerde haneden saymıyorlardı.
Eski anlatımlardan derleyen: Gute Fikri Baştürk
Sayı : 2009 07
