Çerkesya’dan Amerika’ya
Çerkesya’dan Amerika’ya
Natho Kadir, kendini Çerkes toplumuna adamış bir vatansever. 87 yaşında ve halen ABD’de, New York’ta yaşıyor. Çerkes toplumu ile ilgili, çok sayıda dergi, kitap, piyes ve öykü yayınladı. Bu defa, sıra dışı hayat macerasını, İngilizce olarak “Memoirs” adıyla yayınladı. 750 sayfa kapasiteli kitabın Türkçe’ye tercümesini Ö. Aytek Kurmel, redaksiyonunu Murat Papşu gerçekleştirdi. Baskı ve matbaa giderlerini H. Yaşar Nogay karşıladı. Çivi Yazıları tarafından yayına hazırlandı. Derneklerimizden ve kitapçılardan temin edilebilir.
Kadir NATHO
1965 yılı yazında, eşi ile birlikte Türkiye’ye gelmişlerdi. Çerkes liderimiz İzzet Aydemir, Ankara’dan İstanbul’a geçişlerini bildirdi ve ilgilenmem gerektiğini söyledi. O dönem Yeşilköy (Atatürk) hava limanında çalışıyordum. Kendilerini karşıladıktan sonra otele yerleştirdim. İki hafta kadar İstanbul ve civarına ziyaretlerde bulundular. İzmir’e de gidip geldiler. Her fırsatta kendilerini ziyaret etmeye, kendileri ile birlikte olmaya çalıştım. Kadir Natho, son derece kendisinden emin ve sakin tavırları ile, güçlü ve samimi kişiliğini belli ediyordu. Bu nedenle olmalı ki ilk karşılaştığımızda, uzun zaman görüşmediğimiz yakın bir akrabam ile buluşmuş gibi hissetmiştim kendimi. Üç yıl sonra New York’a ziyarete gittiğimde daha iyi tanıma fırsatı buldum. Son derece düzenli ve disiplinli bir çalışma temposu içerisinde, sürekli yazıyor ve üretiyordu. Aynı zamanda gazetecilik ve yazarlık eğitimi almaya devam ediyordu. Diğer taraftan, ortak olduğu ve tamamını satın almaya çalıştığı, evine yürüme mesafesindeki bir matbaa ile de ilgileniyordu.
Bugün, yazdığı eserlere bakınca, sıra dışı maceralı bir hayat, müthiş bir çalışma temposu ve güçlü idealist kişiliğinin birleşiminden kaynaklanan ürünlerini, hayranlıkla izlemek durumundayız.
Kadir Natho, 25 Mayıs 1927’de, Çerkesya’nın Karadeniz sahilindeki Şapsığ–Nathuac bölgesinde, Hatramtuk köyünde dünyaya geldi. 15–16 yaşlarında, dünyayı kasıp kavuran II. Dünya Savaşı’nın alevleri içinde buldu kendisini. Habze kültürüne dayalı, aldığı güçlü aile eğitimi sayesinde, karşılaştığı zorlukları bir bir aşarak ve Çerkes kimliğini koruyarak hayata tutunan Kadir Natho, toplumunun tarihine, kültürüne ve kimliğine büyük hizmetler vermiştir ve vermeye devam etmektedir. Kendisini, ABD’de yaşayan Çerkes diasporasının uyanışı davasına adadı. Wayne New Jersey’de yerleşik Çerkes Yardımlaşma Derneği’nde uzun yıllar başkanlık ve daimi konsey üyeliği görevlerinde bulundu. DÇB (Dünya Çerkes Birliği) kongrelerine delege olarak katıldı.
Bu yeni kitabı, sıra dışı bir hayat macerasının yanı sıra, tarihin bilinmeyen korkunç ve ilginç yanlarına da ışık tutmaktadır. Önemle kaydetmek gerekir ki, kendisinin de ifade ettiği gibi, çalışmalarında eşi Suad Hanım’ın desteği ve yardımlarının katkısı büyüktür.
İngilizce yazıyor. Çoğu Rusça, Türkçe, Arapça ve Adıgece’ye çevrildi.
1970’li yıllarda “The Circassian Star – Çerkes Yıldızı” isimli aylık dergi de yayınlayan yazarın diğer eserleri:
1. Kafkasya Hikâyeleri Antolojisi. Ankara’da yayınlanan “Kafkasya” dergisinde tefrika edildi.
2. Old and New Tales of the Caucasus – Eski ve Yeni Kafkasya Hikâyeleri. 1969.
3. Nicholas and Nadiusha – Nikolay ve Nadyuşa. Roman, 1978.
4. Circassian History – Çerkes Tarihi. 2009. Türkçe, Rusça ve Arapça’ya çevrildi.
5. Medeya – Tiyatro oyunu. Maykop, Nalçik, Krasnodar ve Moskova tiyatrolarında sahnelendi.
6. Tl’ığam Yişaph – Cesaretin Timsali. Tiyatro oyunu. Maykop Tiyatrosu, 2012.
Kurduğu Çerkes Etüdleri Enstitüsü ile, ünlü edebiyatçı Asker Hadeğatle Asker’in derlediği “Nart Destanları”nın İngilizceye çevirisi ve Adiğe Habze – Çerkes Gelenekleri konusunda çalışmaları devam etmektedir.
Halit Yaşar Nogay
Sayı : 2014 05
Yayınlanma Tarihi: 2014-05-10 00:00:00
