“İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi yürürlüğe girdi. Avrupa Konseyi’nce Mayıs 2011’de imzaya açılan İstanbul Sözleşmesi’ni ilk imzalayan Türkiye, Kasım 2011’de de parlamentoda sözleşmeyi onayladı. Sözleşmenin yürürlüğe girmesi için gerekli 10 imza, ülkelerin değerlendirme süreçleri nedeniyle üç yılda tamamlandı. Son olarak Andora eyaletinin parlamentosundan geçen sözleşme, daha önce Arnavutluk, Avusturya, Bosna-Hersek, Danimarka, İtalya, Karadağ, Portekiz, Sırbistan’da onaylandı. Fransa ve İsveç’te de sözleşme 1 Kasım’da yürürlüğe girecek.
Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nin hükümleri özetle şöyle:
* Aile içinde veya hanede, mağdur faille aynı evi paylaşsa da paylaşmasa da, eski veya şimdiki eş veya partnerler arasında meydana gelen her türlü fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik şiddet aile içi şiddettir.
* Taraf devletler, toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti bir zulüm biçimi olarak kabul eder ve mülteci uygulamasında toplumsal cinsiyete duyarlı yorum getirir. (Maddenin tam hali: Bu Sözleşme’nin 60 ve 61. Maddelerinde yer alan hükümler, Mültecilerin Statüsüyle ilgili 1951 Sözleşmesiyle ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince yorumlandığı biçimiyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesiyle uyumlu olacak şekilde okunmalıdır.
* Şiddete maruz kalan veya zulümden korkulduğu durumda kadına mülteci statüsü verilir. Şiddet nedeniyle eşinden ayrılan kadın, o ülke vatandaşı olmasa da sınır dışı edilemez ve ikamet izni verilir.
* Taraflar, kültür, örf ve âdet, gelenek, din veya namus bahanesinin herhangi bir şiddet eylemi için mazeret oluşturmamasını sağlar. Özellikle cinsel suç faillerinin tekrar suç işlemesini engelleyen tedavi programlarının oluşturulması için yasal veya diğer tedbirleri alır.
* Zorla gerçekleştirilen evliliklerin, mağdura aşırı mali ve idari yük olmaksızın sona erdirilmesi sağlanır.
*Bu sözleşme kapsamında psikolojik şiddet ile kadın sünneti de yasalarda cezaya bağlanacak.
*Kadına yönelik şiddete yataklık edenler de cezalandırılacak.
*Devlet radyo ve televizyonlarında her ay en az 90 dakika toplumsal cinsiyet eşitliğine dair yayın yapılacak.
*İlk ve orta öğretim müfredatına, kadının insan hakları ve kadın-erkek eşitliği konusunda eğitime yönelik dersler konulacak.
