Çerkes diasporası kendi kimliği ile küllerinden yeniden doğma sürecinde.
Farklı ülkeler ve coğrafyalarda yaşayan Çerkes diasporasınca, Çerkes çocukları ve gençlerinde kimlik, dil ve kültür algısını geliştirmeye yönelik, farklı veya benzer çalışmaların hızlandığını görmek memnuniyet verici. Bu çalışmalar daha koordineli ve daha kapsamlı düzeye geldiğinde, şüphesiz süreç daha da hızlanacaktır.
Bu anlamda, Bursa’da 9-18 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştirilen yaz kampı, bu çalışmalardan biri ve kendi türünde ilk olma özelliğindedir. Çalışmayı başlatan, Bursalı Çerkes Anneler Birliği’dir. Zeynep Peker’in öncülüğünde çalışan grubun amacı, çocukların yaz aylarında bir araya gelerek, tanışmaları, Çerkes kimliği ve kültürünü tanımaları, şehir sokaklarındaki tehlikelerden uzak tutulmaları ve birlikte öğrenme, üretme ve eğlenme alışkanlıklarını kazanmalarıdır. İlk denemesi 2013 yılı ağustos ayında gerçekleştirilen çalışma, M. Kemal Paşa ilçesine bağlı bir Çerkes köyü olan Boğazköy’ün terk edilmiş bulunan ilkokul binası ve bahçesinde gerçekleştirildi.
Gelişen talep üzerine, 2014 yaz dönemi için daha kapsamlı ve organize bir çalışma başlatıldı. 15- 25 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilen kamp, sadece Bursa ve civarında yaşayan Çerkes ailelerin 12- 16 yaş arası çocukları içindi. Ramazan ayına rastlamasının güçlüklerine karşın başarılı bir kamp süreci gerçekleşti ve kızlı erkekli 30 Çerkes genci kamptan yararlandılar ve mutlu ayrıldılar. Aileleri de son derece memnundular ve kampın devamlılığını destekleme sözü verdiler.
9- 18 Ağustos tarihleri arasında planlanan ikinci dönem kamp süreci farklıydı. Bu dönem için, anavatan Kafkasya’dan, Ürdün ve İsrail’ den de onar kişilik grupların davet edilmesi planlanmıştı. Bu nedenle organizasyonun yasal bir kurum aracılığı ile yapılması gerekiyordu ve, 22. Dönem Milletvekili Dr. Şerif Birinç’in başkanı bulunduğu Orta Asya ve Kafkasya Kültür ve Yardımlaşma Derneği devreye girerek, maddi destek için, Başbakanlık Kültür Fonu’ndan talepte bulunuldu.
Anavatan Kafkasya, Ürdün ve İsrail’den gelecek gruplar için gerekli yazışma ve ilişkiler Yaşar Nogay tarafından gerçekleştirildi. Ürdün ve İsrail dernekleri , aynı tarihlere rastlayan dönemde, İsrail’de de benzeri bir kamp süreci planladıkları için katılımcı gönderemediler. Bu durumda, 30’u Anavatan Kafkasya’dan ve 40 ‘ı da Bursa ve civarından (10’u Suriyeli) yarısı kız, yarısı erkek olmak üzere 70 kişilik Çerkes çocuklar grubu ile kamp programı gerçekleştirildi.
Kabardey- Balkar Cumhuriyeti’nden 10, Karaçay- Çerkes Cumhuriyeti’nden 10 ve Adıge Cumhuriyeti’nden 10 olmak üzere, 12- 16 yaş arası 15 kız 15 erkek toplam 30 çocuk ve başlarında 3 öğretmen ve bir gazeteci den oluşan 34 kişi kampa katıldılar. Katılımcı gençlerin her biri, Adığabzeyi çok iyi konuşan, müzik ve dans yetenekleri ve davranışları ile örnek çocuklardı. Özellikle, Kabardey’den gelenler, Zori Kafkas (Kafkas Güneşi) küçükler dans ekibinin elemanlarıydılar. Müthiş dans gösteri ile Bursalıları büyülediler. Bursa’nın ayrıcalıklı misafiri, Suriyeli Tambi de akordeonu ile gösterilere büyük destek verdi ve renk kattı.
Programdan görüldüğü gibi, kamp sürecinde, çeşitli aktivitelerin yanı sıra, M. Kemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası’nca tahsis edilen konferans salonunda seminer ve konferans çalışmaları da yapıldı. Çerkes tarihi, soykırım- sürgün, xabze, sağlık ve genel kültür konularında Yaşar Nogay, Prof. Sabri Tekir, Prof. Günsel Şurdum Avcı, Prof. Ramazan Evren, Doç. Dr. Dane Adıger, Dr. Şerif Birinç ve Dr. Nusret Baş’ın konferans ve öğretileri sunuldu. Zaman zaman soru- cevap şeklinde ilginç diyaloglar yaşandı. Bu diyaloglar, yetişen gençlerimizin çocuk yaşta, tarih ve kimlik bilincine ulaşma çabalarını ve kararlılıklarını göstermiştir.
Bu arada, yaşgünlerine rastlayan 10 ve 11 Ağustos günleri için, biri Adıgey’den SHAPLOK Dzenet (Cennet) ve Çerkesk’ten GEDYGUSHEV İlyas’ın doğum günleri kutlandı ve hediyeleri verildi.
Bölgedeki Çerkes köylerine, fabrika ve tarım- hayvancılık tesislerine geziler yapıldı, havuz ve denizde yüzme sporlarına da zaman ayrıldı. Program gereği bir günlük Bursa şehir gezisi ve alışveriş turu da gerçekleştirildi.
Son gün, Kafkasya’dan gelen grup Hava Limanı’na (İstanbul) giderken Yalova’nın Soğucak Köyü ziyaret edildi. Sabiha Gökçen Hava Limanı’na varıldığında, biletlerin bir sonraki güne ait olduğu anlaşıldığında, bir günlük İstanbul ziyareti sürpriz oldu. Bu sürprize çok sevinen çocuklar derhal S. Gökçen Hava Limanı’ndan otele transfer edilerek yerleştirildiler. Ertesi gün kısa bir şehir turu, boğazda yat gezisi ve Çamlıca tepesi ziyareti çok keyifliydi. Bolca fotoğraf ve video görüntüleri kaydettiler, kampın anı defterine güzel şeyler yazdılar ve S. Gökçen Hava Limanı’ndan 22:45’te hareket eden, Pegasus Hava Yolları’nın İstanbul- Minvodi Uçağı ile mutlu bir şekilde Türkiye’den ayrıldılar.
Bu faaliyetin getirisi nedir?
1. Yarının büyükleri, Ana Vatan’dan ve Türkiye diasporasından, onlarca Çerkes çocukları tanıştılar, arkadaş oldular, bilgi ve duygularını paylaştılar.
2. Seminer ve panellerde tarih, kimlik, sağlık ve yaşam bilincine dair, halk önderleri ve bilim insanlarının bilgi ve birikimlerinden faydalandılar.
3. Çağın tehditleri ve tehlikeli ortamlarına karşı, uyarıcı ve aydınlatıcı bilgiler kazandılar.
4. Türkiyeli, Diaspora’nın Çerkes çocukları, Dilin, kültürün ve kimliğin, köklerinin yaşadığı Ana Vatan Kafkasya dan gelen yaşıtlarını görerek tanıdılar ve onları örnek aldılar.
5. Onlarca kızlı erkekli Çerkes çocuğu birlikte gezdiler, eğlendiler, Çerkes köylerini ziyaret ettiler, çevre bilinci ve bilgilerini arttırdılar.
6. Bursa ili ve ilçe yöneticilerine ve çevre halkına, Çerkes kültürü, folkloru ve kimliği tanıtılarak, desteklerinin devamına zemin hazırlandı.
7. Kampın kalıcılığı, geliştirilmesi ve yaygınlaşması bakımından güven duygusu oluştu.
H. Yaşar Nogay
