1. Bölüm
Herkes için yoğun geçen iki ay: Mayıs ve haziran. Kafkasya toplumları için mayıs ayı acıların depreştiği ay olmasına rağmen, Adıgelerin dışında sürgünü gündemine alan başka grup yok gibi. Oysa bu büyük acıyı, yenilgiyi, sürgünü, kader birliğini vs. Adıgelerden ve Abazalardan başka Çeçenler, Dağıstanlılar, Karaçaylar, Tatarlar birlikte paylaştılar. Buna rağmen Adıgeler bir zoru başarıyorlar artık: 21 MAYIS SÜRGÜN VE SOYKIRIM’I anma etkinlikleri artık sadece anayurtta ve Türkiye’de değil tüm Adıge diasporasında sürdürebilmektedirler.
Buna bağlı olarak, İsrail’de yaşayan Kfar Kama hemşerilerimden almış olduğum davet üzerine, 18 Mayıs 2015 tarihinde İsrail’e gitmiştim. Burada, Jıneps gazetesi ailesinden Yaşar Güven Bey’e teşekkür etmeyi bir borç olarak görüyorum. Değerli insan Lh’ıuju Yakup, Yaşar Bey’i aramış ve Türkiye’den Kfar Kama adına iki kişiyi ağırlayacaklarını söylemişler. Sağ olsun Yaşar Bey de beni aradı ve ben de kendilerini boş çevirmedim, davetlerine icabet ettim.
Kfar Kama, gurbette bir başına “Kutup Yıldızı” gibi parlıyor. Adıgem yi joğobziy. Şükürler olsun ki dimdik ayakta. Kültürüyle ve diliyle capcanlı… Adıge milletini dünyanın bu köşesinde bir başına temsil etmeye çalışıyor. Milletimin adına gurur duydum. Değerli başkanları Napso Zekeriya’ya ve Kfar Kama halkına; Rihaniye muhtarı Naim Tırku ve Rihaniye halkına sonsuz teşekkürler ediyorum. Allah yardımcıları olsun diyorum.
Yaşam kalitesi olarak birlikte yaşadıkları toplumun ilerisinde değillerse gerisinde de değiller. Hemen her ailede en az bir araba var. Şehir içi ulaşımı sağlamak adına elektrikli araçlar yaygın şekilde kullanılıyor. Yediden yetmişe her yaşta insan direksiyona yabancı değil. Hem de günün yirmi dört saati desek abartı yapmış olmayız. Gece yarısı iki kadın yolda gezintiye çıkmışlarsa şaşırmayın. Emin belde.
İlahi dinlerin öğretisi de buna dayanır: Dünyayı, yaşadığımız beldemizi ve evimizi emin kılmak… insanla, eşyayla ve kendinle barışık olmak. Barışmadan eman olunmaz. Allah resulü önce el- emindir, sonra resul… Hacda ihramda iken kapı kilitlemenin, hayvanı bağlamanın, iliklenebilir elbise giymenin haram oluşu güveni ve kendinden emin olunma durumunu bozduğu içindir. Allah yolunda bir arada olan insanların birbirlerine hile yapmaları düşünülemez bile. Kimse kimsenin elinden, belinden, dilinden zarar görmeyecek. Evet İsrailli Adıgeler emin belde kurmayı başarmışlar, kutlamamak, imrenmemek elde değil.
Kfar kama İsrail’de: Evler gayet güzel ve geniş… Bütün evler bahçeli, dubleks… Birçok aileye misafir oldum. Sayın Belediye Başkanımız Napso Zekeriya ve değerli eşi Shevdjen Nazik, Lh1y1uju Yakup, değerli eşi Haxhu Sara, Mahmud Ercan ve değerli eşleri, Hayrettin Uyanık ve değerli eşleri, Sivas’tan ve Bursa’dan Kfar Kama’ya yerleşmiş ve orada aile kurmuş değerli hemşerilerim ve kıymetli eşleri, Blenğeps Osman (unutmak asla olmaz) wunekhoşlarım Kobl aileleri ve Hatıkhoy sülaleleri, Zuber, Natxho Halil, İmam Achumıjh Yusuf ve eşleri Hava hanım ile kızları Eman ayrıca Nora, Sandra, kurum müdiresi Randa ve aileleri… İsimlerini yanlış yazmamak adına yazmadığım birçok değerli hemşerilerime teşekkür ediyorum. İlgi ve alakalarını unutmayacağım.
Kfar Kama’da üç bin beş yüz kadar Adıge yaşıyor. Köye çobanlık yapmak için gelip yerleşen bir Arap ile konuşuyorum; Adıgecesi mükemmel. Şaka ciddi espri yapıyorum “Araplar Adıgelerden kopmuşlar” diyorum.
Hemen, “doğru söylüyorsun” diye cevap veriyor. Çerkesler daha kültürlü, diye ekliyor.
Kfar Kama’da hemen herkesin bir işi var. Köy mü demeli bilmem ama Kfar Kama’da, ihtiyaç duyduğunuz hemen her şeyi bulmak mümkün.
Bütün yollar düzenli ve temiz. Tamamı asfaltlanmış. Bizim alıştığımız Türkiye’deki köyler yok. Bütün Tabelalar İbranice, Arapça ve Adıgece yazılı. Bütün yol isimleri Adıge Dilinden seçilmiş. İsimler halkın önerileri ve Belediye meclisinin kararıyla belirlenmiş. En dikkat çekici isimlerden bazılarını yazmak isterim: Hatıkhuay, Şapsığ, Kabartay, Mıekhuape, Nalçik, Hamğog, Pxhehığog, Hamkhuay… (Fotoğraf 1-2)
Gece yarısı yabancı bayanların gelip hemşerilerimizin yemek yiyip rahatlıkla dinlendikleri bir belde Kfar Kama. Hemşerimiz Lh1y1uju Yakup Müthiş bir yemek ustası. Blengheps Osman Hoca da ha keza… Yemek yerken parmaklarınıza dikkat etmelisiniz. Sofrada yemek dayanmıyor. Çünkü yemeklerin lezzetinden insan yemeden duramıyor. (Fotoğraf 3)
Kadınları daha çalışkan ve daha gayretli gördüm. Bütün hareketlerinde kendilerinden emin halleri var: Diyalog kurarken, araba kullanırken, misafir ağırlarken, yabancı dil konuşurken, iş ve eğitim hayatının içindeyken hep aynı özgüveni hissediyorsunuz. 21 MAYIS programını neredeyse tamamına yakınını kadınlar yürütüyor. (Fotoğraf 4)
Rihaniye de aynı güzellikte. Kfar Kama, Rihaniye’yi hiç unutmuyor. Bütün etkinliklere dahil ediliyor. Kardeş olduklarının bilincindeler. “Tıt’ume tız, tızıme tışıep. / İki isek biriz, teksek yokuz” atasözümüzü sıkça işitmek mümkün.
Sevgili dostlar bir sonraki yazımda nasip olursa 21 Mayıs anma törenleri, belediyenin işleyişi ve eğitim konularında yazmaya çalışacağım.
