Sakallı ve mavi gözlü Vasily Aruhaa, Abhaz ulusal müzik enstrümanları konusunda tam bir dahi… On parmağında on marifet olan Aruhaa, Gudauta’nın bir köyünde yaşıyor.
Aruhaa, enstrüman imalatına Gürcistan-Abhazya savaşından sonra başlamış. Savaş öncesinde Şaratin Devlet Halk Dansları Topluluğu’nda dans etmiş. Daha sonra Gudauta’da “Adats” adlı çocuk dans grubunu kurmuş. Ama savaş yaşamını değiştirmiş. Erkek kardeşi cephede ölmüş, kardeşinin acısı dinmeden babasını yitirmiş. Kardeşinin ailesine de sahip çıkması gerekince Huapi’ye taşınarak çiftçilik yapmaya başlamış.
İlk yaptığı müzik aleti açamgur (4 telli saz) olmuş. Daha sonra yeni teknikler geliştirmeye başlamış. Bu işe nasıl başladığını şu sözlerle ifade ediyor: “Her şey eski arkadaşım Otar Huntsarya’nın ziyaretime gelmesiyle başladı. Savaş bitmişti. Sanat ve kültüre dair sohbet ediyorduk. Konuşma sırasında halk çalgıları yapmamı önerdi. Önce reddettim, çünkü nasıl başlayacağımı bilmiyordum. Hangi ağaçlardan yapıldıklarını ya da ağaç isimlerini bile bilmiyordum. Sonra araştırmaya başladım. Yılmadan devam ettim, başlarda başarısız olsam da devam ettim.”
Aruhaa, savaş sonrasında kültür düzeyinin arttırılması çalışmaları nedeniyle müzik okullarının enstrüman ihtiyacının da çoğaldığını söylüyor. Mükemmeli yakalamak isteyen Vasily bir düzineden fazla çeşitte ahşapla çalışmış.
Aruhaa, “Enstrümanın temel noktası sesidir. Çok güzel bir çalgı yapabilirsiniz ama sesi düzgün çıkmıyorsa tüm emeğiniz boşa gider. Çok farklı ahşaplarla denemeler yaptım. Abhazlar eskiden açamgur, ahıma, ayüüma, açarpın ve abık gibi çalgıları başka türlü ağaçlardan yapıyorlardı, şimdi her şey değişti. Açamgur, ayüüma ve ahıma için akçaağaç ve ıhlamur ağaçlarını kullanıyorum. Ama birçok ağacın adını hala bilmiyorum.”
Abhazya’nın tüm müzik grupları, Aruhaa’nın ürettiği enstrümanları kullanıyor.
Aruhaa, savaş ve zorunluluklar nedeniyle dansı bırakmak zorunda kalmıştı ama eşi İrina Zadkine dansla ilgili bir iş yapıyor: Koreograflık… Büyük oğlu Denis babasının izinden gitmiş ve Sohum Müzik Okulu’nun ardından Krasnodar Devlet Kültür ve Sanat Üniversitesi’nin halk enstrümanları bölümünü bitirmiş. Şu anda “Aphartsa” orkestrasının yöneticiliğini yapıyor. Küçük oğlu Gudis ise “Kafkasya” grubunda dans ediyor.
Aruhaa ailesini Abhazya’da çok kişi tanıyor. Vasily ve İrina Abhazya’nın kültürel yaşamına çok katkı sundular, çocukları da ebeveynlerinin en sevdikleri işi layıkıyla sürdürüyorlar.
(sputnik-abkhazia.ru)
Çeviri: Serap Canbek