“Kavkaz.Realii” haber sitesi Çerkes aktivistlere iki soru yöneltti.
1- Çerkeslerin son on yıldaki en büyük başarısı nedir?
2- Çerkes ulusal hareketinin en büyük hatası ya da başarısızlığı sizce nedir?
Ruslan Kesh,
(Fizik öğretmeni)
1- En büyük başarı, Çerkes soykırımının Gürcistan parlamentosu tarafından tanınması olmuştur. Bu olay Çerkes halkı için gayret gösterenlerin bir araya gelmesini ve güçlerini birleştirmesini sağlarken bir yandan da Çerkes ulusal hareketini sabote etmeye çalışanların kimler olduğunun anlaşılmasını sağlamıştır.
2- En büyük hata ise Türkiye’deki sivil toplum kuruluşlarının Adigelerin ulusal sorunları yerine diasporayı birleşik Kafkasya gibi projelere doğru itmesidir.
5 milyonu bulan Türkiye diasporası Çerkes bayrağı gününde etkinlik yapmazken Dağlı Cumhuriyetlerin bazı önemli günlerini anmaktadır.
Anlaşılıyor ki Türkiye’deki Çerkes kurumlarının liderleri gerçekten halkını düşünenlere yer açmalıdır. Artık daha akıllı davranmanın zamanı gelmiştir.
Yuri Shidov, (Yazar)
1- Çerkes soykırımının Gürcistan tarafından tanınması…
2- Ayrı bir Çerkes cumhuriyeti olma fırsatının kaçırılması…
İbrahim Yağan
1- Bence Çerkes ulusal hareketinin en büyük başarısı Gürcistan’la dostluk bağlarının yeniden güçlendirilmesi ve sonucunda da Çerkes soykırımının Gürcistan parlamentosu tarafından tanınmış olmasıdır.
2- Soçi Olimpiyatları öncesinde Abhaz-Adige toplumlarının bölünmesi en büyük yanlışlık olmuştur. Bu nedenle öncelikle Suriye Çerkesleri için gerekli olan “geri dönüş” yasası fırsatı kaçmıştır.
Aslan Beşto, (Tarihçi)
1- Çerkes sorununun uluslararası arenaya çıkarılmış olması en büyük başarı olabilir.
2- Son on yıldaki en büyük başarısızlık anadil eğitimi konusunda halen bir yol alamamış olmamızdır. Göz göre göre kendi yüzümüzden anadilimizi yitiriyoruz.
Asker Soht
(Krasnodar Adige-Xase)
1- Bilinen tüm zorluklara rağmen Suriye Çerkeslerinin Rusya’ya alınmasını sağlamak en büyük başarıydı.
2- Diasporadaki birçok önemli proje gerçekleştirilemedi. Diaspora potansiyeli büyük ama 2011’de Duma’da diaspora kurumlarıyla birlikte toplantı yapma imkanı kaçırıldı.
Anzor Kabard
1- Çerkes aktivistlerin özel çabalarıyla Suriye Çerkeslerinin anavatanlarına getirilmeleri büyük bir başarıdır.
2-Moskova’daki en önemli Çerkes lobicilerinden biri olan Albert Kajarov’un ani ölümünden sonra Rusya yönetimi Çerkeslerle ilgili süreci tıkadı. Suriye olayı, geri dönüşle ilgili Moskova’yla bir diyalog kurulması umutlarının beyhude olduğunu gösterdi.
Martin Koçesoko
(Tarihçi)
1-Başarılar: Anma ve kutlama tarihlerinin canlandırılması, soykırımın Gürcistan tarafından tanınması, Çerkes bayrağının popülerleşmesi…
2-Anadilin okullarda öğretilmesinin azalmasına, gençlerimizin belli bir kesiminin kandırılıp radikal İslam’a yönelmesine izin vermemiz başarısızlıktır.
Olga Efendieva-Berget
(Jyegu sivil toplum kuruluşunun kurucusu)
1- Çerkes dünyasında etnik ve dilsel birlik sürecine giriş bir başarıdır.
2- Anavatan dışındaki Çerkesleri vatandaş sayma konusunda Rusya’nın isteksizliği bir başarısızlıktır. Rusya’nın bu tutumu 24 Mayıs 1999 tarihli Federal Yasası ile örtüşmemektedir. Suriye’deki çatışmanın başlangıcından itibaren Suriye’deki Çerkes diasporası Rusya yönetimince kaderlerine terkedilmişlerdir.
(kavkazr.com)
Çeviri: Serap Canbek
