Moskova Ekonomi Yüksekokulu’ndan öğrenci ve uzmanlar, Suriye Çerkeslerinin yaşam şartlarını incelemek için Adigey’e gitti. Uzamanlara göre Adigey ve Karaçay-Çerkes’teki Suriye Çerkeslerinin sorunları aynı olsa da Adigey’de yaşayanların yaşam şartları daha iyi…
“Rusya’yı Yeniden Keşfediyoruz” başlığı altında yürütülen projenin uzmanlarından siyaset bilimci Alisa Şişkina, kavkaz-uzel.ru muhabirine konuştu. Yıllardır gerçekleştirilen proje kapsamında öğrencilerin Rusya bölgelerine yollandığını ve bölgelerde siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda çalışmalar yaptığını belirten Şişkina, Kafkasya Savaşının ardından Suriye, Ürdün, Türkiye ve diğer ülkelere dağılan Çerkeslerin tekrar vatanlarına döndüklerini ve bu insanlara mülteci değil “geri dönen” denmesi gerektiğini söyledi.
Adigey’deki çalışmaya siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler bölümlerinden olmak üzere 15 öğrenci ve 6 uzmanla gittiklerini söyleyen Şişkina, aynı çalışmayı 2017 yılında Karaçay-Çerkes’te yaptıklarını belirtti.
Öğrencilerin bu proje için ön çalışmalar yaptıklarını söyleyen Şişkina, “Öğrencilere Kafkasya ile ilgili materyaller verdik, görüşmeleri nasıl yapmaları gerektiğini anlattık. Görüşmeler için özellikle Arapça bilen öğrencileri seçtik” dedi.
Şişkina, proje kapsamında Mafehable, Afipsip ve Panahes köylerini ziyaret ettiklerini ve kendilerine Adigey Cumhuriyeti Milletlerarası İlişkiler Komitesi ve Adige Xase’nin yardımcı olduğunu söyledi.
Adigey ve Karaçay-Çerkes’teki Suriye Çerkeslerinin yaşam koşullarının farklı olduğunu vurgulayan Şişkina şunları söyledi: “Geçen yıl Karaçay-Çerkes’te yaptığımız araştırmada Çerkesk, Habez, Ersakon, Bavuko ve Seyuko’yu ziyaret etmiştik. Karaçay-Çerkes’te çok az Suriye Çerkesi var, bunun nedeni yöneticilerin Çerkes unsurunun güçlenmesinden korkmaları… Adigey’de ‘geri dönen’ sayısı daha yüksek Mafehable köyü Kosova’dan dönen Adigeler için kurulmuştu, şimdi de Suriye’den dönenler bu köyde yaşıyor. Karaçay-Çerkes’teki Suriye Çerkesleri Adigey’dekiler gibi bir arada yaşayamadıkları için uyum sağlamaları daha zor”.
Şişkina’ya göre Adigey’e yerleşen birçok Suriye Çerkesi için tek sebep savaş değildi, anavatanlarına dönmek istediler. Kaçmadılar sadece anavatanlarına gelmeye karar verdiler.
Proje uzmanlarından Leonid İsayev, projenin amacının Suriye’den Rusya’ya gelenleri ve yerli halkın bu insanlara nasıl davrandıklarını incelemek olduğunu belirtti.
Ekonomi Yüksekokulu araştırmacılarından Yevgeny İvanov, yerli halkın yeni gelenlerin yaşamları üzerinde önemli etkileri olduğunu belirterek , “Yerli halk Suriye Çerkeslerine çok yardımcı oluyor, hayatlarını kolaylaştırmak için ellerinden geleni yapıyorlar” dedi.
İvanov, Rusya mevzuatlarının büyük zorluklar yarattığını, Rusça bilme zorunluluğunun ve evrak konusundaki sıkıntıların düzeltilmesi gerektiğini söyledi.
(www.kavkaz-uzel.ru)
Çeviri: Serap Canbek
