Alanya Devleti / Güney Osetya Cumhuriyeti’nde 8 Mayıs’ta yapılan başkanlık seçimlerini Nıxaş (Ныхас) Partisi lideri Alan Eduardoviç Gagloev (Гаглоев Алан Эдуардович) kazandı. Gagloev, yüksek bir katılımın olduğu ikinci turda (%73.93 -ilk turda katılım %82.07 olmuştu) 16 bin 134 oy aldı (%56.09). Eski Cumhurbaşkanı Anatoly Bibilov 11 bin 767 oyda kaldı (%40.90). Seçimde 867 kişi ise geçersiz oy kullandı. GOC’deki 72 merkezin yanı sıra yaklaşık 4 bin kişinin oy kullandığı Zæwcıqæw’deki (Дзæуджыхъæу / Vladikafkas) iki seçim merkezinde, Moskova ve Akva’daki (Sohum) büyükelçiliklerde de oy verildi. 41 yaşındaki genç başkan resmi sonuçların açıklanmasından 10 gün sonra, 24 Mayıs’ta yapılan törende yemin ederek göreve başladı.
Alan Gagloev, 1981’de Tsxinval’de (Цхинвал) bir işçi ailesinin evladı olarak doğdu. 2002 yılında A.A. Tibilov Güney Osetya Devlet Üniversitesi’ndeki “Finans ve Kredi” ve “Hukuk” bölümlerinden çift lisans ile mezun oldu. 2003 yılında Vladikafkas’ta RF Cumhurbaşkanlığı Eğitim Programı kapsamında ileri eğitim kurslarını tamamladı. 2002’den beri Güney Osetya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı’nda küçük ve orta ölçekli işletmeleri destekleme ve tekel karşıtı politika bölümünde başuzman olarak çalıştı. 2004 yılında Güney Osetya Cumhuriyeti Devlet Güvenlik Komitesi’ne (KGB) katıldı ve yakın zamana kadar çalışmalarını sürdürdü. Ayrıca ticarete de atılan Gagloev evli ve iki çocuk babasıdır.
Gagloev 2019’da kendi siyasi gücünü yarattı: “Alan Birliği”. Ancak GOC Adalet Bakanlığı bu partinin kuruluşuna izin vermeyince benzer sorunlar yaşayan Yeni Osetya Partisi ile 2012’de kurulan Nıxaş (Şura) Partisi’ne katıldılar. Gagloev 2019’daki kongrede David Sanakoev’in yerine başkan seçildi. Nıxaş pek çok muhalif hareketi bünyesinde barındırıyor ve son seçimler sonrasında mecliste sadece 4 sandalyesi (toplam 34) vardı. Bu yılın şubat ayında Gagloev partinin başkanı oldu. Bu konumu ilk turdaki başarısını büyük ölçüde belirlemişti.
İlk turda kaybeden bütün diğer adaylar ve adaylıkları reddedilenler mevcut başkanın rakibi, eski bir KGB subayı olan Gagloev’e desteklerini açıklamışlardı. Bu durumda kazanma şansı mucizelere kalan Bibilov, zaten ilk turu da önde bitiren Gagloev’in şansını, seçimlerin arifesinde RF ile birleşme referandumu tarihini (17 Temmuz) açıklayarak ve bu seçimi bir ulusal beka seçimi haline getirerek; dahası Gagloev’in vatanseverliğini sorgulayarak azaltmaya çalıştı ancak bunda başarılı olamadı. Zaten kamusal alanda aktif tüm politikacılar da dahil olmak üzere Osetlerin büyük çoğunluğu RF’ya katılmak ve Güney Osetya ile Kuzey Osetya’yı yeniden birleştirmekten yanalar. Alan Gagloev de RF’ye katılmaya karşı olmadığını ancak bunun için hem Güney Osetya hem de RF için en uygun bir zamanda referandum yapılmasından yana olduğunu açıkladı. Cumhuriyet siyasetinin ana vektörünün RF ile ilişkiler olduğunu belirten Gagloev “Şu anda dünyadaki en akut jeopolitik durum gelişmekte. Bu, iyi ve kötü arasındaki silahlı çatışma anıdır. Stratejik ortağımız RF’nin attığı adımların, Rus Dünyası yörüngesindeki ülkeler üzerinde yükselen ulusal güvenliğe yönelik tehditle tamamen tutarlı olduğuna inanıyoruz. Bugün ve her zaman Güney Osetya müttefiklik görevine sadık kalacaktır. … Ölüm-kalım anında RF’nin Güney Osetya’nın yardımına geldiğini ve Oset halkını yıkımdan koruduğunu asla unutmayacağız” diyerek hakkındaki Rus karşıtlığı iddialarını da Bibilov’un iki ideolojinin çatıştığı yolundaki açıklamasını da boşa çıkarmış oldu. Zaten birleşme konusu zaman zaman GOC’de siyasi istismar konusu olsa da, bu konuda nihai sözü ve zamanını belirleyecek olanın RF’nin ihtiyaçları olduğu bir sır değil. GOC’nin Rusya ile ittifaka yönelmesine mantıklı bir alternatifi de yok (Gürcü yetkililerin ciddiye alamayacağımız “AB’ye başvurduk, Abhazları ve Osetleri bunun sağlayacağı nimetlerden beraber faydalanmaya davet ediyoruz” tarzı açıklamaları bir yana).
Gagloev’in ekibi, 17 Temmuz’da yapılması planlanan referandum kararını sorgulamaya başladı bile: Bunun, RF’deki birçok analist gibi, “RF’nin zararına” olduğunu, “Gürcistan ile durumu karmaşıklaştıracağını” söyleyerek (İrakli Garibaşvili, Rusya’ya karşı yaptırımlara katılmayacağını defalarca ifade etti ve kısa bir zaman önce Ukrayna Başkanı’nın çağrısını reddedip “Gürcistan’ın ikinci bir cephe açmayacağını” belirtti. Ayrıca Gürcistan’ın RF üzerindeki ambargoların etrafından dolaşmak isteyen Batılılara aracı olmaya hazırlandığı da konuşuluyor) bu kararı Bibilov’un giderayak aldığı popülist bir çırpınış olarak yorumluyorlar. Zaten yıllardır bu birleşme konusunda bir şey yap(a)mamış olan Bibilov bu konuda fazla inandırıcı da olamadı.
Seçim öncesi tartışmalarda vaatler ve programlardan ziyade şahsi suçlamalar gündeme geldi. İkinci turda taraflar birbirlerini cinayete ortaklık ve suça bulaşmayla; ülke kurumlarını yıkıp ülkenin varlığını sona erdirmeyi istemekle; vatana ihanetle suçladılar, hatta uyuşturucu testine girmeye ve yalan makinesine bağlanıp konuşmaya davet edildiler. En ilginç olanı ise Bibilov’un Gagloev’i 3000 m koşu yarışına davet etmesiydi. 25 Nisan’daki tartışma sırasında Anatoly Bibilov, rakibine yalan makinesi testine katılıp birbirlerine 20’şer soru sormayı önerdi: “Yarın tartışmak yerine, izleyicilerin önünde birlikte yalan makinesi testi yapmayı öneriyorum, böylece insanlar kimin yalan söylediğini ve neyin söylemediğini görsün” dedi. IA Res’in bildirdiğine göre, Gagloev başlangıçta yalan makinesi testi yapmaya hazır olup olmadığıyla ilgili soruyu doğrudan yanıtlamadı, ancak tartışmanın sonunda Bibilov’un adil seçimler konusunda bir anlaşma imzalaması halinde yalan makinesi testine katılacağını belirtti. Bibilov, rakibi Alan Gagloev hakkında bir tartışma yerine şu anda gözaltına alınan ve yargılanmayı bekleyen kardeşi Alexander’ı gündeme getirdi ve onu suçlayan tutuklu Amiran Doğuzov’un Alexander hakkındaki ifadesini geri çekmesi için işkence gördüğü ve bunda Alan’ın da yer aldığı iddialarını tartışmayı tercih etti. Gagloev ise Bibilov’u, İnal Cabiev’in gözaltında ölümü ve ardından yetkililerin Cabiev’in annesine ve karısına davranışları ve bunun kadar önemli bir diğer skandal (GOC topraklarındaki Tsnelis köyüne bir Gürcü kontrol noktasının yerleştirilmesi) dolayısıyla suçladı. 26 Mart’ta Anatoly Bibilov, GOC vatandaşlarının Rus “askeri operasyonuna” katılmak için Ukrayna’ya gittiklerini açıklamıştı. “Bunlar, RF’nin Güney Osetya Cumhuriyeti’nde konuşlu dördüncü üssünün askeri personeli. Ve içinde Güney Osetya sakinleri sözleşmeli asker olarak görev yapıyor” şeklinde yapılan açıklama sonrasında verilen kayıplar da seçim sürecinde “gerekli donanım ve eğitim olmaksızın Başkan’ın politik hırslarını gerçekleştirmek için cepheye, ölüme yollandıkları” iddia edilerek Bibilov’un aleyhine kullanıldı.
Seçim tarihinin ertelenmesi ve sonrasında bu yeni tarihe de Yüksek Mahkeme nezdinde yapılan itiraz ve Kuzey Osetya’da yeni seçim merkezleri açılması isteklerinin önce YSK’ya, sonra da Parlamento’ya taşınması birçok kişiye bunların seçimlerin ertelenip durmasına ve hatta Başkan’a rakip çıkan Alan Gagloev’in seçim dışına itilmesine hazırlık olarak yorumlansa da seçimler 8 Mayıs’ta gerçekleşti ve tahmin edildiği şekilde Gagloev tarafından kazanıldı. Her iki aday da Merkez Seçim Komisyonu’nun rakibinin emrinde olduğunu iddia ettiler, kaybetmeleri durumunda sonuçları tanımayacaklarını ima ederek (Ağustos 2021’de Komisyon Başkanı olmadan önce Emilia Gagıeva 2014’ten 2017’ye kadar iktidardaki Birleşik Osetya Partisi’nin hukuk danışmanı, daha sonra da Başkanlık Devlet Hukuk Bürosu’nun başkanı idi) ancak seçimler büyük aksaklıklar olmadan ve tartışmaya izin vermeyecek bir farkla sonuçlandığından bir sosyal karışıklığa neden olmadan tamamlanabildi. Başkan Bibilov “Seçimle gitmez, bir kaos ortamı yaratıp iktidarını devam ettirecektir” diyenleri yanılttı ve seçim gecesi rakibinin kazandığını açıklayıp başarılar diledi.
Yeni bir isim olması hasebiyle Gagloev belirli bir program önermesi gerektiğinin bilincinde olarak programındaki ana noktaların “Cumhuriyet’te hukukun üstünlüğüne ve devleti yaratan demokrasiye dönüş” ve “yeni yaklaşımlar geliştirip Rus yardımını daha verimli kullanmak” olduğunu belirtirken (ki özellikle mali sponsor RF’de giderek artan kemer sıkma rejimi bağlamında, bu durum, bütçe gelirlerinin geçen yıl %83’ünün RF tarafından sağlandığını hatırlarsak, yeni hükümetin temel sorunudur) mevcut Cumhurbaşkanı’nın ihmal ettiği “sanayinin gelişimi, istihdam yaratılması ve Cumhuriyet vatandaşlarının yaşam standartlarının iyileştirilmesinin” önceliği olduğunu vurguladı ve mevcut hükümetin aksine ülkedeki kendi alanında yetkin birçok profesyonelin potansiyelini kullanacağını, nepotizme ve despotizme son vereceğini açıkladı.
Meclis, Bibilov’un partisi Birleşik Osetya’nın denetimindeyken ve Yüksek Mahkeme’nin başında bu partinin bir üyesi varken başkanlık değişiminin ülkede güçler dengesi ve kontrol mekanizmalarının kurulmasına vesile olması ve Gagloev’in söz verdiği gibi “Başkanlık Monarşisi’nden uzaklaşılıp vatandaşların sadece seçimden seçime hatırlanmadığı (2006’da ikinci kez seçim kazanan Eduard Kokoytı dışında ikinci kez kazanan bir başkanı olmadı GOC’nin, bu da insanların her gelen başkandan zaman içinde uzaklaştıklarını, ulaşamadıklarını ve tek söz hakkı olan oylarını mevcut başkanın aleyhinde kullanarak seslerini duyurduklarını gösteriyor), insan haklarına ve hukuk devleti ilkelerine dayalı gerçek bir demokrasinin temellerinin atılması” ve ülkenin yaşayageldiği “sistemik krizlerden kurtulması” dileğiyle Alanya Devleti’nin genç yeni başkanına başarılar diliyoruz.
