İlk Rus Çarı İvan IV (Korkunç İvan), yeniden -ikinci kez evlenmek isteyince, kendisine uygun bir eş araştırmaları için elçilerini Polonya, İsveç ve Kabardey’e gönderdi.
Çar, kesin olarak: “Çerkes beylerinin kızlarını görün, en beğendiğinizi Moskova’ya getiriniz” talimatını vermişti.
Polonya’ya gidenler Kral ile anlaşamadılar, İsveç’e gidenler de eli boş döndüler. Kabardey’e gönderilen elçilerden de bir haber alınamıyordu.
On ay sonra Çar’ın elçileri İvan IV’e çok güzel bir gelin getirerek Moskova’ya döndüler. Gelin, Büyük Kabardey beyi (пщышхуэ) İdar Temrıko’nun (Идар Темрыкъуэ) kızı Guaşeney / Goşevnay (Kabardeyce: Guaşeney / Гуащэней; Adigece: Goşevnay / Гощэунай) idi. Gelin alayına Guaşeney’in erkek kardeşi Dumenıko (Думэныкъуэ) ile birlikte birçok kişi de katılmıştı.
Birkaç gün sonra İvan IV, Guaşeney’i Kremlin’e davet etti. Çar, maiyeti ile birlikte gelin adayının bulunduğu süslenmiş tanışma salonuna gitti. Çar, güzeller güzeli Çerkes kızından gözünü ayıramıyordu.
20 Temmuz günü Guaşeney, Uspenskiy katedralinde (Успенскэ собор) vaftiz edilerek Hıristiyan oldu. Kendisine Mariya adı verildi. Çar’ın oğulları İvan ile Fedor, elmaslarla süslü altın haçları (жор) Mariya’ya takdim ettiler.
1569 yılı yaz mevsiminde Mariya, eşi İvan IV ile birlikte soğuk Sibirya’ya gitti, orada ağır hastalanıp yatağa düştü. Hastalığı üşütmeyi andırıyordu ama değildi (*).
İvan IV, kardeşi Mihail (**), Çar’ın özel doktoru Linzey Arnald ve daha birkaç hekim, gece gündüz Mariya’nın başucunda bekliyorlardı. Mariya kendinden geçmiş yatıyor, inildiyor, durmadan sayıklıyor, Adigece olarak “anne” (nane/нанэ) diyordu. Anlaşılan kalbi, doyamadığı ve bir daha da göremeyeceğini bildiği annesinin özlemiyle yanıyordu.
1 Eylül 1569 günü sabahleyin, Mariya, komaya girmiş halde dünyaya veda etti.
*Öğretmen, (CircassianCenter Cherkessia Division)
Bilgi notu:
(*) Kabardeyce “жьэн узу/j’en vızu” denilen bir hastalığa yakalanmıştı.
(**)Mariya’nın kardeşi Dumenıko’nun da Hıristiyan olduğu ve Mihail adını aldığı anlaşılıyor. -HCY.
Sayı : 2009 11
